Aleksandr Blokun başdöndürücü EŞQ HEKAYƏTİ

Aleksandr Blokla Andrey Belıyın - rus poeziyasının Gümüş dövrünün bu iki özünəməxsus şairinin həqiqətən sirli dostluqları vardı. Hətta ikisi də payızda doğulmuşdu: Belıy 26 oktybar 1880-ci ildə, Blok isə 28 noyabr 1880-ci ildə. İkisinin də ortaq həyəcanı vardı - poeziya. İkisi də böyük kimyaçı alimin qızı Lyubov Mendeleyevaya aşiq olmuşdular. Ədəbi gecələrin birində Bloka ünvanlanan neçə qadınınız olub sualına o belə cavab vermişdi: “Lyuba və qalanları”.

Halbuki ölümünə az qalmış etiraf etmişdi ki, həyatında 300-ə yaxın qadın olub. Bunların arasında məşhurlar da, şairin öz tənhalığını və intizarını, kədərini şərab ilə ovundurmağa çalışdığı ucuz kafelərdəki “naməlum” küçə qadınları da olub. Yeri gəlmişkən, Lyubov Dmitryevna, həyat yoldaşının bu həvəsindən xəbərdar idi.

Hər şey necə başladı?

Lyuba ilə ilk dəfə Blok tanış olmuşdu. Blokun babası, Pterburq universitetinin rektoru, botanik-alim Andrey Beketov və Lyubanın atası professor Dmitri Mendeleyev dost idilər, üstəlik onlarım Moskva ətrafındakı malikanələri də qonşu idi.

Bir-birilərini balacalıqdan tanıyan Aleksandr və Lyubov yeniyetməlik dövründən görüşməyə başlamışdılar. Gimnaziyada oxuyan Lyubanın iri və düzgün bədəni, qızılı hörükləri vardı. Blok isə onda nə dahi, nə də minlərlə insanın kumiri idi, Lyubaya hələ “Yad qadına” şeirini də həsr etməmişdi. O, sadəcə gənc idi. Onları bir-birinə teatr yaxınlaşdırmışdı. Yayda malikanədə “Hamlet”i səhnələşdirirdilər, Blok Hamlet olurdu, Lyuba isə Ofeliya.

Məhəbbət onları çox sonra yaxaladı, bir Pterburq qışında. Və şeirlər yazılmağa başladı... “Mənim Günəşim, mənim Göyüm, mənim İlahəm” – o, sevgilisinə belə müraciət edirdi. Bəs qız? Qız isə heyrət eləmişdi. Birdən-birə onu qəfil yaxalayan naməlum hisslər burulğanına düşmüşdü. Özünün “Blok və özüm haqqında həqiqətlər və yalanlar” olduqca səmimi memuarlarında (Axmatova bunu “pornoqrafik” adlandırmışdı) Lyubov Dmitriyevna etiraf etmişdi ki, üstündən 40 il keçməsinə baxmayaraq, Blokun gələcəyini hiss edəndə öz qəlbinin zərbələrini və onun “həyatıma girən addımlarının gur səsini” indi də eşidir. Onun son qərarını bilmək üçün Blok Peterburqda görüşə cibində məktublar gəlmişdi: “Mənim ölümümdə heç kimi günahlandırmayın...” Amma Lyubov evlilik təklifini qəbul etdi.

Lyubov necə qadın idi?

Anna Axmatova onun haqqında çox kinli danışırdı: “O, arxa ayaqları üzərinə qalxmış begemota bənzəyirdi. Gözləri balaca, burnu başmaq, yanaqları yastıq idi... İri ayaqları-əlləri vardı. Daxilən xoşagəlməz, bədxah, qəlbiqırıq idi... Amma Blok ömrü boyu onda nə vaxtsa sevdiyi qızı görürdü... Və sevirdi...” Kişilər isə Lyubanı başqa cür görürdülər. Blokun mistik, simvolist şair dostları Lyubov Dmitryevanın əməlli-başlı kultunu yaratmışdılar. 1903-cü ildə Blokla evliliklərindən sonra onları ilahi cütlük adlandırırdılar. Lyuba özünün ilahiləşdirilməsindən cana doyurdu.